Jaki gatunek drewna wybrać?
Po ustaleniu budżetu jakim dysponujemy i określeniu tonacji barw jakie będą pasowały do naszego wnętrza warto zastanowić się nad właściwościami poszczególnych gatunków drewna spośród, których będziemy wybierać. Niewatpliwie bardzo istotna jest jego twardość, która w dużym stopniu zależy od masy objętosciowej drewna. Właśnie twardość drewna (mierzona jest metodą Brinella) odpowiedzialna jest za odporność naszej podłogi na uszkodzenia mechaniczne. Najczęściej powodują je opuszczane przypadkowo ciężkie przedmioty. Często uszkodzenia są wynikiem długotrwałego nacisku jaki wywierają stojace na cienkich nóżkach masywne meble. Specyficznym defektem mogą być wgłębienia, które powstają w wyniku chodzenia po podłodze w butach na wysokich obcasach (szpilkach), jednak jest to charakterystyczne dla podłóg z drewna „miękkiego" (np.: deski sosnowe). Drewno z drzew iglastych cechuje niższa twardość w stosunku do drzew liściastych. Różnice te mogą być nawet 2-3 krotne. Przykładowo gęstość drewna świerkowego wynosi 0,46g/cm3, modrzewiowego 0,60 g/cm3, natomiast gęstość drewna dębowego (drewno liściaste) wynosi 0,71 g/cm3.
Warto pamiętać o podatności wybranego gatunku drewna na zmiany wilgotności. Ta często pomijana właściwość, ma wbrew pozorom duże znaczenie. Dla przykładu jeżeli przed zakupem bierzemy pod uwagę parkiet dębowy i bukowy musimy pamiętać, że buk będzie dużo szybciej (czas wymiany wilgotnościowej około 12 dni) i mocniej reagował na zmiany wilgotności niż dąb (czas wymiany wilgotnościowej około 40 dni). Problem ten najlepiej zobrazuje poniższa tabela:
Wartości skurczu i pęcznienia drewna przy zmianie wilgotności o 1 %:
Nazwa drewna |
Wielkość skurczu % |
Wielkość pęcznienia % |
Czas wymiany wilgotnościowej |
Brzoza |
0,41 |
0,29 |
średni |
Buk |
0,41 |
0,20 |
krótki |
Dąb |
0,36 |
0,16 |
długi |
Grusza |
0,33 |
0,16 |
długi |
Jesion |
0,38 |
0,21 |
długi |
Orzech |
0,29 |
0,18 |
długi |
Wiąz |
0,23 |
0,20 |
długi |
Wiśnia |
0,28 |
0,23 |
Średni |
|
|
|
|
Daglezja |
0,27 |
0,15 |
krótki |
Modrzew |
0,30 |
0,14 |
Średni |
Sosna |
0,36 |
0,19 |
krótki |
Świerk |
0,39 |
0,19 |
krótki |
|
|
|
|
Afzelia |
0,22 |
0,11 |
długi |
Ahorn |
0,26 |
0,15 |
długi |
Kambala (Iroko) |
0,28 |
0,19 |
długi |
Mahoń |
0,25 |
0,20 |
długi |
Mecruse |
0,34 |
0,22 |
długi |
Merbau |
0,26 |
0,13 |
długi |
Muhuhu |
0,40 |
0,20 |
długi |
Sucupira |
0,35 |
0,23 |
długi |
Teak |
0,26 |
0,16 |
długi |
Wenge |
0,34 |
0,22 |
długi |
Decydując się na podłogą drewnianą we własnym domu musimy mieć świadomość, że drewno jest materiałem higroskopijnym (tzn.: szybko wchłaniającym parę wodną znajdującą się w powietrzu). Kiedy wzrasta wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w określonym stopniu wzrasta również wilgotność znajdującego się tam drewna. Wilgotność ta jest oddawana po spadku wilgotności powietrza. Wahania wilgotności powodują pecznienie i skurcz drewna. W związku z tym nasza podłoga przez cały czas jej użytkowania będzie „pracować". Oczywiście na ogół nie będziemy tego dostrzegać, jednak gdy pojawią się szczeliny między klepkami po sezonie grzewczym, czy odwrotnie gdy parkiet latem zacznie „pęcznieć", wówczas zaczniemy się zastanawiać dlaczego tak się dzieje i czy nie zawinił czasem wykonawca. Zazwyczaj przyczyna tkwić będzie właśnie w zmianach wilgotności.
W okresie letnim wilgotność powietrza jest stosunkowo wysoka i wówczas klepki pęcznieją, natomiast zimą kiedy musimy ogrzewać nasze domy wówczas wilgotność w pomieszczeniach spada, a klepki kurczą się. Jeżeli nie zadbamy o to aby wilgotność w naszych mieszkaniach była przez cały rok na zbliżonym poziomie (możemy to regulować poprzez stosowanie nawilżaczy powietrza) wówczas należy spodziewać się zmian w wyglądzie naszej podłogi. Wielkość zmian w dużym stopniu zależna będzie właśnie od rodzaju wybranego drewna i jego specyficznych właściwości. Im dłuższym okresem wymiany wilgotnościowej charakteryzować będzie się drewno, tym możemy być bardziej spokojni o jego reakcje. Z kolei im wyższe będą jego parametry takie jak procentowa wartość skurczu i pęcznienia tym bardziej będzie ono narażone na zmiany.
Gdzie kupić: parkiet Wrocław, ulica Jedności Narodowej 173. Zapraszamy do naszego sklepu.
Wielkość klepki
W zależności od tego jaki efekt wizualny chcemy osiągnąć zastosujemy odpowiednią wielkość deszczułek. Jeśli mamy do czynienia z małym pomieszczeniem i będziemy chcieli wykorzystać w nim duże klepki parkietu wówczas efekt będzie taki, że pomniejszymy optycznie wnętrze. Właściwe wrażenie osiągniemy w tym wypadku poprzez zastosowanie małych elementów takich jak płyty mozaikowe. We wnętrzach o dużych powierzchniach lepiej wyglądał będą z kolei deszczułki o większych wymiarach.
Przy wyborze wielkości klepki, należy pamiętać, że każda deszczułka jest w jakimś stopniu podatna na odkształcenia. Właściwość ta zależy w szczególności od stosunku jej dwóch wymiarów. Mianowicie grubości i szerokości. Im stosunek grubości do szerokości jest mniejszy, tym możemy mieć do czynienia z większym odkształceniem. Jeżeli analizować będziemy dwie klepki o takiej samej grubości, a róąniące się tylko szerokością, to oczywiście ta szersza będzie bardziej podatna na odkształcenia. Z reguły odkształcenia moga być widoczne na klepkach o dosyć dużych rozmiarach.
Sposób ułożenia
Zazwyczaj deszczułki układa się prostopadle do ściany, w której usytuowane są okna, dające większość światła w pomieszczeniu. Dzięki takiemu ułołeniu klepek mniej widoczne są spoiny. Układ taki dodatkowo potęguje wrażenie głębi, przez co wydaje nam się, iż odległość do głównej linii okien jest większa niż w rzeczywistości.
Należy pamiętać, że wzdłużne ułożenie deszczułek wywołuje złudzenie optyczne wydłużając pomieszczenie, natomiast poprzeczne ułożenie klepek poszerza je. Najbardziej neutralne pod tym względem są układy szachownicowe.
Decydując się na konkretny wzór ułożenia podłogi sugerujemy się najczęściej efektem wizualnym jaki dzięki temu osiągniemy. Jest to jak najbardziej oczywiste, warto mieć jednak świadomość, że sposób w jaki będą ułożone klepki ma większy lub mniejszy wpływ na zachowanie drewna pod wpływem wahań wilgotności. Najbardziej popularnym w ostatnich latach sposobem ułożenia deszczułek jest cegiełka.
Właśnie układ równoległy klepek jest stosunkowo mocno zagrożony zwiększeniem wymiarów w przypadku zmian wilgotności. Drewno ulega największemu skurczowi bądź pęcznieniu w kierunku szerokości klepki. Przyjmuje się, że są to średnio wartości rzędu 0,250 % przy zmianie wilgotności drewna o 1 %. W kierunku długości klepki reaguja mniejszymi zmianami w granicach 0,100 % przy zmianie wilgotności drewna o 1 %. Mając to na uwadze oczywistym staje się możliwość większych zmian wywołanych wahaniami wilgoci w układzie w cegiełkę, niż w przypadku ułożenia w jodełkę. Dzieje się tak ponieważ w pierwszym z rozpatrywanych wariantów każda krawędź boczna deszczułki przylega tylko do krawędzi bocznej innej klepki, przez co szerokość posadzki jest sumą szerokości klepek. Jak zostało napisane już powyżej właśnie w kierunku szerokości drewno wykazuje największą podatność na pęcznienie lub skurcz. Natomiast w przypadku drugim krawędzie boczne klepek stykają się z innymi deszczułkami zarówno krawędziami bocznymi jak i czołowymi przez co następuje bardziej równomierny rozkład sił wywołanych pęcznieniem i skurczem na dwa kierunki. Ewentualne zmiany w układzie skośnym posadzki nie powinny być większe niż średnio 0,175 % (przy zmianie wilgotności drewna o 1 %).
Jeżeli będziemy chcieli dodatkowo urozmaicić wzór podłogi możemy zastosować fryz przyścienny. W tym przypadku im fryz będzie węższy tym pomieszczenie wydawać się będzie większe.
Optymalne warunki przy montażu podłogi drewnianej
Przed wbudowaniem drewnianych deszczułek, wykonawca tej czynności powinien sprawdzić wilgotność podłoża. Warto również zbadać poziom wilgotności drewna, jak również wilgotność powietrza w pomieszczeniach, oraz temperaturę powietrza.
Przyjmuje się, że wilgotność podłoża przy wykorzystaniu metody karbidowej powinna wynosić:
-podkłady cementowe zwykłe ≤ 2 %.
-podkłady grzewcze ≤ 1,8 %.
-podkłady anhydrytowe ≤ 0,5 % i ≤ 0,3 %
Przyjmuje się, że średnia wilgotność deszczułek posadzkowych w momencie ich wbudowania powinna wynosić 9 % +/- 2 %. Rozpatrując to zagadnienie bardziej szczegółowo należy przyjąć:
-zarówno elementy z drewna litego, jak i elementy łączone z deszczułek i deseczek oraz elementy lamparkietu powinny mieć: 7 % - 13 %.
-niewykończone płyty parkietu mozaikowego 7 % - 11 %.
-wykończone płyty parkietu mozaikowego 6 % - 10 %.
-fabrycznie wykończone elementy 5 % - 9 %.
-łączone z elementów deski liściaste 6% - 12 %.
Przyjmuje się, że optymalnymi warunkami, w których można montować podłogi drewniane jest temperatura w granicach 20 °C oraz wilgotność względna powietrza zbliżona do 50 %. Warto zapewnić takie warunki przed przybyciem wykonawcy co może przyśpieszyć i ułatwić mu prace.
Wszelkie wątpliwości odnośnie zastosowania konkretnego gatunku drewna chętnie omówimy spotykając się z Państwem na obiekcie, gdzie ma być montowana podłoga.
Dla osób, które postanowiły samodzielnie wycyklinować podłogę w swoim mieszkaniu przy pomocy szlifierki z wypożyczalni, przedstawiamy fragment intrukcji obsługi cykliniarki Lagler Hummel, najczęściej używanej przez profesjonalistów maszyny we Wrocławiu, a zapewne i na świecie:
Szlifierka taśmowa Hummel pracuje ściernicą walcową stykową ze specjalnie wyprofilowaną wykładziną gumową. Urządzenie naprężacza taśmy ze zintegrowaną, automatycznie regulowaną prowadnicą taśmy znajduje się prostopadle nad ściernicą walcową. Strefa pracy jest zakryta przez kadłub maszyny i dające się zdjąć pokrywy boczne. Na kadłubie maszyny poziomo jest zamocowany silnik elektryczny. Wyłącznik z pozycjami START / TEST znajduje się na skrzynce rozdzielczej. Po lewej stronie, pod osłoną pasa napędowego znajduje się przekładnia pasowa.
Maszynę przesuwa się przy pomocy krążka kierującego i dwóch bocznych kół jezdnych. Dwa uchwyty są umieszczone na rurze prowadzącej, gdzie znajduje się także cięgno oraz zamontowany jest drążek kablowy i worek na pył.
Nigdy nie włączać silnika zanim taśma ścierna nie będzie napięta (robimy to przez opuszczenie dźwigni napinającej). Po zmianie taśmy ściernej należy rozpocząć pracę w obrębie słabo oświetlonym, aby powierzchnia szlifowana przyjęła w tym właśnie mało widocznym miejscu pierwszą agresywność. Szlifować (cyklinować) należy zawsze od lewej do prawej strony. W wyniku tego zawsze lewe koło biegnie po nowo przeszlifowanej powierzchni i wygładza ją, co zapobiega pofalowaniu powierzchni. Pasmo szlifu obejmuje tylko jeden ruch do przodu i jeden do tyłu po tym samym śladzie (bez przesunięć). Unikać przesunięć taśmy o ponad 85 %.
Szlifierkę taśmową (cykliniarką) Hummel można używać tylko do obróbki suchej ! Nigdy nie należy jej używać do obróbki na mokro ! Szlifierka taśmowa Hummel nadaje się do szlifowania podłóg drewnianych, korkowych, lodowisk z tworzyw sztucznych, pasm tartanowych.
Dla uniknięcia szkód z powodu wybuchu i ognia, worek do pyłu po zakończeniu pracy musi być opróżniony, zamknięty i przechowywany na świeżym powietrzu.
Przy opróżnianiu worka do pyłu, poleca się założenie ochronnej maski oddechowej. Worek powinien być opróżniany najpóźniej po napełnieniu do jednej trzeciej, aby uniknąć pogorszeniu odsysania na skutek braku powierzchni filtracyjnej
Obciążenie pyłem w miejscu pracy tą cykliniarką nie powinno przekroczyć średnio <2 mg/m3, co jest świetnym wynikiem.
Względna wartość emisji szumów w miejscu pracy to 76 dB (A)
Waga kadłuba cykliniarki Lagler Hummel: 41 kg.
Waga silnika cykliniarki Lagler Hummel: 34 kg.
Waga rury prowadzącej to 4 kg. Po zsumowaniu tych trzech elementów otrzymamy 79 kg, jednak kiedy doliczymy jeszcze kable, worek, itp. zapewne nieznacznie przekroczymy 80 kg.
Przy renowacjach podłogi drewnianej często pomijanym przez parkieciarzy zabiegiem jest wytarcie podłogi (przed lakierowaniem) ściereczkami antystatycznymi. Zwróćcie uwagę, że ile razy byście nie odkurzali zawsze na podłodze zostają jeszcze drobinki pyłku i nie tylko, który właściwie nie jest już widoczny dla oka. Dopiero użycie ściereczek pokazuje jak bardzo są skuteczne. Zachęcamy do stosowania ściereczek tym bardziej, że to niewielki wydatek.
Coraz więcej producentów gotowych parkietów czy desek do ich zabezpieczenia stosuje produkty Osmo. Wychodząc naprzeciw klientom, którzy mają u siebie podłogi drewniane pokryte Woskami Olejnymi Twardymi Osmo posiadamy w sprzedaży zarówno Woski Regeneracyjne jak i środki czyszczące do mycia i pielęgnacji. Oczywiście sprzedajemy też inne produkty tej firmy. Jeśli wpiszecie w wyszukiwarce Osmo Wroclaw zapewne traficie na odpowiednią zakładkę na naszej stronie gdzie znajdziecie wyszczególnione dostępne produkty. Zachęcamy do odświeżania podłogi kiedy widzicie, że jej wygląd zaczyna być problematyczny. Często wystarczy użyć tylko odpowiedniego preparatu, nie trzeba zaraz przeprowadzać renowacji.
Poni??ej w tabeli przedstawiamy przyk??ady ró??nych gatunków drewna z podzia??em na mas�? obj�?to??ciow�?. Prosz�? zwróci�? uwag�? jak bardzo w??a??nie ta cecha determinuje twardo??�? drewna. Nie jest jednak wielko??ci�? sta??�? bior�?c pod uwag�? nawet tylko jeden gatunek drewna. Dzieje si�? tak poniewa?? masa obj�?to??ciowa zale??y od grubo??ci ??cian komórek oraz ich wielko??ci. Dlatego tak istotne jest w jakim klimacie wzrasta drzewo, w jakiej glebie ro??nie, jaka jest wilgotno??�?, jaki jest poziom dost�?pu do s??o??ca, czy nawet stopnie?? nara??enia na dzia??anie wiatru, czy te?? zag�?szczenie w jakim wzrasta. Wszystkie te czynniki wp??ywaj�? na szeroko??�? s??ojów rocznego przyrostu. W zwi�?zku z tym drzewo tego samego gatunku, jednak wzrastaj�?ce w odmiennych warunkach mo??e mie�? nieco inn�? mas�? obj�?to??ciow�?, a tym samym inn�? twardo??�?.
Podzia?? gatunków drewna | Gatunek drewna | Masa Obj�?to??ciowa (kg/m3) | Twardo??�? N/mm2 HB!! | Twardo??�? N/mm2 HB _|_ |
Bardzo lekkie | Balsa | 100 | ||
Bardzo lekkie | Topola | 380 | ||
Umiarkowanie lekkie | Jod??a | 480 | ||
Umiarkowanie lekkie | ?�wierk | 460 | 32 | 12 |
Lekkie | Sosna | 520 | 40 | 19 |
Lekkie | Daglezja | 530 | 44 | 18 |
Lekkie | Maho?? | 550 | 37 | 18 |
Lekkie | Olcha | 530 | 34 | 12 |
Umiarkowanie ci�???kie | Teak | 680 | 65 | 30 |
Umiarkowanie ci�???kie | Wi�?z | 650 | 61 | 33 |
Umiarkowanie ci�???kie | Orzech | 680 | 70 | 26 |
Umiarkowanie ci�???kie | Kambala | 650 | 65 | 30 |
Umiarkowanie ci�???kie | Brzoza | 660 | 48 | 22 |
Umiarkowanie ci�???kie | Modrzew | 610 | 50 | 19 |
Ci�???kie | Afcelia | 800 | 80 | 40 |
Ci�???kie | Bambus | 750 | 40 | |
Ci�???kie | Akacja | 740 | 71 | 46 |
Ci�???kie | Grusza | 720 | 59 | 32 |
Ci�???kie | D�?b | 710 | 66 | 34 |
Ci�???kie | Jesion | 710 | 65 | 38 |
Ci�???kie | Buk | 710 | 72 | 34 |
Bardzo ci�???kie | Mutenye | 820 | 68 | 42 |
Bardzo ci�???kie | Grab | 820 | 68 | 42 |
Najci�???sze | Muhuhu | 910 | 57 | |
Najci�???sze | Sucupira | 920 | 87 | 43 |
Najci�???sze | Mecrusse | 930 | 97 | 49 |
Do pomiaru twardo??ci drewna stosuje si�? metod�? Brinella, która polega na wciskaniu w powierzchni�? drewna stalowej kulki o ??rednicy 10 mm z si??�? równ�? 1 kN (co odpowiada obci�???eniu 100 kg), w ci�?gu 10-15 sekund. Im drewno b�?dzie bardziej mi�?kkie, tym wcisk (wg??�?bienie) pozostanie wi�?kszy. Maj�?c wielko??�? si??y nacisku i ??rednic�? wg??ebienia mo??na obliczy�? twardo??�? wed??ug Brinella w N/mm2. Do??�? istotn�? informacj�? jest fakt okre??lenia twardo??ci drewna w obu kierunkach przebiegu w??ókien, zarówno równolegle jak i prostopadle do ich uk??adu w drewnie.
Oto najcz�???ciej spotykane w internecie zestawienie gatunków drewna wed??ug twardo??ci w skali Brinella. S�? to ??rednie warto??ci, które si�? przyjmuje:
Gatunek drewna
Wspó??czynnik Brinella
Pochodzenie drewna
Sosna
1,6
Europa
Olcha
2,1
Europa
Brzoza
2,6
Europa
Klon europejski
3,0
Europa
Czere??nia
3,2
Europa, Azja zachodnia, Kaukaz
Maho??
3,2
z drzew: Ameryka (ze Swietenii), Afryka ( z grusz afryka??skich)
Orzech ameryka??ski
3,4
Ameryka p??n.
Kapur
3,4
Azja, Malezja, Indonezja
Iroko (kambala)
3,5
Afryka
Teak
3,5
Azja
Wi??nia
3,6
D�?b
3,7
Europa
D�?b czerwony
3,8
Pochodzi z Ameryki p??n.
Buk
3,8
Europa
Jesion
4,0
Europa
Hevea (kauczukowiec)
4,3
Malezja, Brazylia, Indonezja, Azja, Afryka zach.
Drzewo ró??ane
4,4
Azja
Doussie
4,4
Afryka
Jarrah
4,4
Australia
Palisander
4,5
Brazylia, Argentyna, Indie, Nigeria, Kenia
Balau (red i (yellow - nazywane te?? Bangkirai))
4,5
Indonezja, Malezja, Indie, Pakistan, Sri Lanka, Tajlandia, Filipiny
Eukaliptus
4,7
Australia
Klon (twardy i kanadyjski)
4,8
Ameryka p??n.
Merbau
4,9
Azja
Mutenye (orzech afryka??ski)
5,0
Afryka
Kempas
5,5
Azja
Sukupira
5,6
Ameryka p??d.
Jatoba
7,0
Ameryka p??d.
Przy zakupie fabrycznie lakierowanego parkietu warstwowego warto jest pami�?ta�? o przeprowadzeniu pierwszej piel�?gnacji odpowiednim ??rodkiem. Dobrym rozwi�?zaniem jest Fill & Finish firmy Berger-Seidle, który zabezpiecza przed wnikaniem wody w niepokryte lakierem p??aszczyzny boczne i czo??a parkietu gotowego. Do pod??óg lakierowanych do normalnej piel�?gnacji polecamy stosowanie L 93 Evercler równie?? firmy Berger-Seidle. Dzi�?ki niemu pow??oka lakieru powinna by�? w mniejszym stopniu nara??ona na niszczenie, a i wizualnie mo??e poprawi�? nieco wygl�?d pod??ogi. W przypadku wymogów, aby lakierowana pod??oga drewniana mia??a w??a??ciwo??ci antypo??lizgowe mo??na stosowa�? ten sam ??rodek Everclear 93 w wersji "Stop". Do piel�?gnacji pod??óg olejowanych polecamy myd??a firmy Woca (natural soap) oraz Maximus (soft balm).
Porady zosta??y napisane na podstawie opracowania Zbigniewa Wolskiego „Parkieciarz podstawy wiedzy i praktyki zawodowej", oraz w??asnego do??wiadczenia. Projekt-Serwis nie ponosi odpowiedzialno??ci za ewentualne konsekwencje wynik??e ze stosowania si�? do porad zawartych na stronie.